maandag 19 november 2012

Tien klassieke drama's, kort en goed.

Deze recensie is geschreven voor Amphora, tijdschrift voor gymnasiasten.

“Gelukkig, ze hebben normale kleren aan”, zegt de ene KCV'er tegen de andere terwijl de zaal volloopt. En inderdaad, de drie spelers van Aluin staan in alledaagse kleding, ontspannen het binnenkomende publiek groetend op de vloer. Er is geen decor behalve twee stoeltjes en een tafel, en een klein rood koffertje. Tien klassiekers in één uur belooft Theatergroep Aluin ons. Kan dat eigenlijk wel? En kun je dat überhaupt wel maken ten opzichte van die werken? Het zal mij – zo'n zes jaar geleden deed ik eindexamen in Euripides, inmiddels ben ik bijna afgestudeerd als dramaturg – benieuwen. 
 
De woorden die een recensie van deze voorstelling in elk geval zou moeten bevatten zijn 'sneltreinvaart', 'lach-of-ik-schiet' en 'to-the-point'. Zo. Allereerst krijgen we de dramatische kern voorgeschoteld van een aantal Griekse tragedies: de hele 'Oresteia' van Aischylos (vanwege de ingewikkelde namen voor het gemak nog even herhaald in het Haags met hedendaagse archetypetjes als Jokertje, Kabouter en Matsoe-Matsoe) 'Oidipous' en 'Antigone' van Sofokles, 'Medea' van Euripides (“tien jaar jonger dan Sofokles, maar nog steeds al zo'n 2500 jaar dood”). Vervolgens gaan we over op Shakespeare. Het rode koffertje gaat open en met acht barbiepoppen wordt overzichtelijk het onnavolgbare 'Een Midzomernachtsdroom' uitgebeeld (pijnlijk genoeg vele malen grappiger dan de versie van het Nationale Toneel die dit seizoen ook speelt...). Als daarna 'Romeo en Julia' aangekondigd wordt klinkt van achter uit de zaal een nauwelijks onderdrukte “yes!”. Na 'Othello' en 'Hamlet' (of was het nu eerst 'Hamlet', dan 'Othello'?) nog 'Macbeth', en er wordt afgesloten met een goeie interpretatie van 'Julius Caesar'. Alles bij elkaar iets meer dan een uur, het is ze vergeven.

Het past eigenlijk niet om te zeuren bij zo'n energieke jubelvoorstelling waarin zoveel grappigs te zien is, maar 'Hamlet' vond ik zowel qua stuk als qua personage niet zo goed uit de verf komen. De plot werd uit de weg gegaan waardoor hij een karikatuur werd, maar dan niet met behoud van de kerneigenschappen, zoals bij de rest wel het geval is. Goed, genoeg mineur, want alles wel beschouwd is het werkelijke wonder van deze voorstelling dat er in het behandelen van tien klassiekers maar één dipje zit. Er is juist met verrassend respect voor de klassiekers gewerkt, en dat merk je. Het is natuurlijk slapstick en de voorstelling is enorm gezellig, terwijl de gebeurtenissen in de originele stukken veelal bij lange na niet gezellig zijn. Maar wanneer het originele materiaal gespeeld wordt, komt het binnen. De lachende en soms kletsende zaal werd stil op momenten dat er monologen en dialogen uit de klassiekers werden gespeeld. Dat zegt allereerst iets over de kracht van het materiaal, maar tegelijkertijd wordt het afgedwongen door het overtuigende spel van de spelers. 
 
Het is knap hoe de sympathieke spelers snel schakelen tussen klassiekers, tussen de taal van de oude auteurs en de taal van nu, tussen humor en tragiek. De voorstelling is flitsend gemonteerd en dat vereist techniek. Die is er, dus het resultaat is een beheerste en toch uitbundige voorstelling. Een goede introductie die uitnodigt tot verdere verdieping, en voor mij persoonlijk een prettige opfriscursus. Dus het antwoord op de vraag: 'kan het eigenlijk wel, en kun je het maken?' moet zijn: 'ja'. De klassieke teksten bewijzen hun dramatische waarde omdat ze in een humoristische samenvatting van telkens een paar minuten meeslepend kunnen zijn. Klassiekers als entertainment blijven toch wel klassiekers.
Voor de speellijst van 'Ken je Klassiekers' zie www.aluin.nl. De voorstelling is ook te boeken voor middelbare scholen. Verder speelt Aluin dit seizoen nog 'Medea unplugged', 'Oidipous unplugged' en 'Ken je Klassiekers II - De Bijbel'.